Heeft u te maken met een beroepsincident, dienstongeval of beroepsziekte? Dan zijn in de CAO Rijk aanvullende rechten opgenomen in aanvulling op de wettelijke aansprakelijkheid van de werkgever voor schade die werknemers in de uitvoering van hun werkzaamheden lijden. Hierna volgt een toelichting bij 'beroepsziekte'.
Psychische beroepsziekte
Een beroepsziekte kan zowel lichamelijk als psychisch zijn. In geval van een psychische beroepsziekte volgt uit jurisprudentie van de Centrale Raad van Beroep (CRvB): wanneer de gestelde schade in sterkere mate van psychische aard is, zal volgens vaste rechtspraak in meerdere mate sprake moeten zijn van factoren die – objectief bezien – een buitensporig karakter dragen in verhouding tot het werk of de werkomstandigheden (het zogenoemde: buitensporigheidscriterium). De beoordeling hiervan vergt een juridische kwalificatie van de zich voordoende feiten. Het is aan de werknemer om aannemelijk te maken dat deze buitensporige in het werk of de werkomstandigheden gelegen factoren zich voordoen.
Heeft de werknemer dit aannemelijk gemaakt? Dan volgt er een onderzoek om dit vast te stellen door een deskundige waarvan werknemer en werkgever beiden van mening zijn dat die onafhankelijk is. Aangezien het hier gaat om een onderzoek naar de schade en de buitensporige omstandigheden met het oog op financiële compensatie daarvoor, is hiervoor een ander soort onafhankelijke deskundige nodig dan een bedrijfsarts (een psycholoog of psychiater) .
Dit buitensporigheidscriterium heeft als doel factoren die de psychische schade zouden hebben veroorzaakt te objectiveren. Een werknemer kan immers niet van tevoren worden beschermd tegen alle denkbare wrijvingen en (samenwerkings)problemen die zich op de werkvloer kunnen voordoen. Niet iedere werknemer reageert op dezelfde wijze op bepaalde werkomstandigheden. Waar de ene werknemer met psychische klachten uitvalt, kan een andere werknemer zonder (noemenswaardige) klachten datzelfde werk onder dezelfde omstandigheden blijven doen. Dit is in het algemeen anders dan bij fysieke klachten. Wat aangenomen wordt is dat buitensporige werkomstandigheden wel in meer of mindere mate effect hebben op de emotionele gesteldheid van mensen.
Gewijzigde uitleg buitensporigheidscriterium
Over het buitensporigheidscriterium heeft de CRvB in juni 2023 in een uitspraak over aansprakelijkheid wegens schending van de zorgplicht een gewijzigde uitleg gegeven. Voorheen was de uitleg dat omstandigheden die weliswaar (ook) naar objectieve maatstaven gemeten zeer ingrijpend zijn – gedacht kan bijvoorbeeld worden aan confrontatie met dodelijke slachtoffers of ernstige dreiging van geweld – maar inherent zijn aan de functie, in beginsel niet binnen het buitensporigheidscriterium vallen. Gewijzigd is dat dergelijke ervaringen inderdaad onvermijdelijk zijn in bepaalde functies, maar dat dit er niet aan af doet dat dergelijke ervaringen in het gewone leven uitzonderlijk zijn. Zeker als die ervaringen zich herhaaldelijk voordoen. Dit soort ervaringen kunnen objectiveerbaar en los van de emotionele gesteldheid van de degene die daarbij betrokken is, tot psychische klachten leiden.
Het buitensporigheidscriterium wordt door de CRvB daardoor nu los gezien van de vraag of de werkzaamheden waar het om gaat al dan niet als inherent aan de betrokken functie zijn te beschouwen.
