Etappe 2: impactprojecten in samenwerking met bedrijfsvoering
De opgehaalde inzichten uit etappe 1 van de pilot gebruiken we voor grotere impactprojecten. De projecten vinden plaats in samenwerking met collega’s uit de rijksbedrijfsvoering. Het doel is om schaalbare concepten voor te kunnen stellen voor het verduurzamen van de organisatie.
De resultaten van etappe 1 zijn gebundeld in dit reisverslag.
Het impactproject Bespreek Het! is gericht op het veranderen van gedrag en cultuur (pijler 3 Duurzame CAO). Daartoe wordt gestreefd door:
- Realisatie ontwikkeltrajecten Duurzaamheidsambassadeur (pilots, evaluatie, marktverkenning, aanbesteding, uitvoering, evaluatie, doorontwikkeling)
- Inbedding ontwikkeltrajecten in rijksbreed opleidingsaanbod (samen met A+O fonds Rijk, departementen en leer- en ontwikkelpleinen)
- Aanhaken bij ‘het systeem’ (strategisch personeelsbeleid Rijk, p-cyclus en beleidskaders duurzame huisvesting, facilitaire dienstverlening en bedrijfsvoering)
Binnen het impactproject Bespreek Het! worden meerdere ontwikkeltrajecten gevalideerd om waarde toe te voegen aan de verschillende doelgroepen binnen de rijksoverheid, en daarmee effect te sorteren met het oog op de maatschappelijke opgave(n) die de Rijksorganisatie zelf heeft op het terrein van verduurzaming.
Het experiment Midden in de Maatschappij (teamuitjes) loopt door tot het eind 2024 en krijgt daarna mogelijk een vervolg. Zie: inspiratieboekje teamuitjes met impact.
Het verduurzamen van reizen is voor de Rijksoverheid een belangrijk thema. Dit is terug te zien in verschillende beleidslijnen en de uitvoering via de categorie Vervoer & Verblijf (V&V). Ook in de CAO Rijk wordt duurzaam reizen gestimuleerd.
Dit impactproject bestaat uit twee deelprojecten waarmee getest wordt of deelvervoer en privégebruik van de mobiliteitskaart bijdragen aan het verduurzamen van reizen:
- Deelmobiliteit
Met deze pilot wordt onderzocht of het gebruik van deelmobiliteit bijdraagt aan het verder verduurzamen van reizen voor woon-werkverkeer en dienstreizen. Daarnaast leidt verruiming van aanbod tot meer flexibiliteit en mogelijk meer klanttevredenheid en gebruikersgemak (invulling van goed werkgeverschap).
- OV Privé
Vanuit de werknemers kwam naar voren dat het veel impact kan hebben om de mobiliteitskaart van Shuttel ook te gebruiken voor privé reizen met het ov. Daarom willen we graag gaan experimenteren om de mogelijkheden op dit gebied te analyseren.
Uit het onderzoek met de preference tool blijkt dat 65% van de werknemers bij het Rijk het (zeer) belangrijk vindt dat de werkgever individuele duurzame keuzes ondersteunt. Dit impactproject gaat in op:
- Verbreding IKB doelen
Uitvoeringstechnisch en fiscaal is het complex om dit in de CAO Rijk vorm te geven. De werkgever Rijk, vakbonden en O&P Rijk onderzoeken op welke wijze het wel mogelijk is om duurzame doelen in het IKB op te nemen. Daarbij wordt gekeken naar voorkeuren werknemers, uitvoerbaarheid en fiscale aspecten. Dit leidt tot een gezamenlijke voorzet voor afspraken voor het volgende cao-akkoord.
- IDKB-doelen uittesten
Gedurende de looptijd van het impactproject vinden concrete activiteiten plaats die los van een nieuw te sluiten cao-akkoord, individuele en duurzame privékeuzes stimuleren. Dit betreft de thema’s die in het cao-akkoord genoemd zijn, zoals bijvoorbeeld OV privé en vergroenen tuin. De werkgever koopt duurzame producten en diensten rond deze thema’s genoemd in het cao-akkoord in, waar de werknemers – al dan niet met een eigen bijdrage – gebruik van kunnen maken. Rond deze activiteiten vindt communicatie plaats om de werknemers over de duurzame aspecten voor te lichten. Werknemers worden uitgenodigd om mee te denken aan de vormgeving van de duurzame diensten en producten. Dit binnen de context van fiscale randvoorwaarden, aanbestedingseisen en uitvoerbaarheid (OenP Rijk). De duurzame diensten en producten zijn voor een relatief beperkte groep werknemers beschikbaar. Bij de toewijzing krijgen de werknemers in de lagere schalen voorrang.
Eén van de belangrijke redenen om naar kantoor te komen zijn collega’s. Dinsdag en donderdag zijn dé kantoordagen geworden. Onze kantoren zijn ingericht om deze pieken op te vangen. Op andere dagen staan ze praktisch leeg. De pieken verlagen en kantoormomenten spreiden is duurzamer.
Dit impact project is opgeknipt in 3 pijlers die in samenhang streven naar 10% afname van de piekbezetting.
- Perks (verleidingen)
We maken van de daldag een topdag om zo mensen te verleiden wat meer op daldagen en minder op piekdagen te komen. Hierin wordt aansluiting gemaakt met de overige impactprojecten.
- Teamafspraken
We helpen teams om onderling afspraken te maken om de bezetting van piek naar daldag te schuiven. Hiervan maken we een schaalbaar concept.
- Testen met beleid
Sturen op samenwerking tussen beleid en medewerkers om zo gevalideerd beleid te ontwikkelen. Mogelijk komen ideeën uit pijler 1 en 2 als input. Zo werken we aan gevalideerd beleid en als we dat samen ontwikkelen heeft het ' draagvlak bij design' Het streven is om op gebouwsniveau een aantal interventies te testen en dit door te ontwikkelen in een blueprint voor opschaling voor andere gebouwen.
Dit impactproject richt zich op het creëren van een duurzamere en groenere werkomgeving voor Rijksmedewerkers, zowel thuis als op kantoor, om bij te dragen aan de werknemerstevredenheid en een verminderde ecologische voetafdruk of zelfs positieve bijdrage aan de biodiversiteit.
Elementen van dit impactproject zijn:
1. Creëren van een prettigere, gezondere, groene werkomgeving voor ambtenaren
- Aandacht voor spreiding werkgelegenheid en werken in de regio
- Op kantoor en de thuiswerkplek
- Medewerkersparticipatie
- Educatieprogramma “wat kan ik doen”
- Vitaliteit (biophilic desing, wandelen, buitenlucht)
2. Verbetering van de biodiversiteit en klimaataddaptatie in stedelijke gebieden:
- Verminderen van hittestress en verbeteren van waterafvoer
- Flora en Fauna (oa insecten)
3. Bijdragen aan voorbeeldfunctie van de overheid op het gebied van duurzaamheid
Het Rijk, met ruim 140.000 werknemers de grootste werkgever van Nederland, heeft bij verduurzaming een verantwoordelijkheid en kan middels een duidelijke visie op het gebied van eten en drinken een voorbeeldrol vervullen. Deze rol gaat verder dan CO2-reductie en werknemers zo veel mogelijk een plantaardige levensstijl te laten adopteren.
Het gaat om verbinding, gezondheid, de kans om de transitie te gebruiken en waar mogelijk te versnellen, dit als groeipad voor alle medewerkers. Duurzame voeding De werkgever draagt zorg voor een duurzaam, gezond, plantaardig en natuur inclusief aanbod van eten en drinken op de werklocatie waar de werknemer normaliter werkzaam is. Dit geldt zowel voor de bedrijfsrestaurants, evenementen, catering en drankenautomaten. De aangeboden duurzame voeding draagt bij aan de vermindering van CO2-uitstoot, de eiwittransitie en aan het totale duurzaamheidsbeleid van de werkgever.
Het doel van dit impactproject is om Rijksmedewerkers zo veel mogelijk te begeleiden, introduceren en verleiden richting de transitie en Rijksbrede doelen op het gebied van eten en drinken. Betaalbaarheid, beschikbaarheid en smaak zijn hierin de doorslaggevende factoren. Het impactproject eten en drinken is gericht op verandering van gedrag en cultuur en medewerkersbetrokkenheid.
Dit gebeurt door:
- Realisatie ontwikkeltrajecten Duurzaamheidsambassadeur (pilots, evaluatie, marktverkenning, aanbesteding, uitvoering, evaluatie, doorontwikkeling)
- Inbedding pilots in Rijksbreed aanbod
- Aanhaken bij zowel de medewerkers als de facilitaire uitvoeringsorganisaties.
Het landschap ten aanzien van ICT binnen het Rijksoverheid is versnipperd. Er zijn verschillende organisaties mee bezig, er is veel kennis en er zijn ook genoeg projecten om daadwerkelijk het verschil te maken voor de organisatie. De werknemers ervaren op verschillende manieren stress van het gebruik van data en hardware. Binnen dit impactproject willen we de uitwisseling en aansluiting tussen de verschillende organisaties verbeteren door middel van het samen uitvoeren van verschillende pilots in samenwerking met werknemers, ICT partners in de uitvoering en beleid.
De pilots in dit project zijn:
- Hardware
Gebruikers van ICT-middelen binnen het Rijk stimuleren zorgvuldig om te gaan met hun spullen en om bij te dragen aan een langere gebruiksduur. Binnen het Rijk wordt gestuurd op het duurzamer en meer circulair inkopen van ICT-middelen zoals laptops, tablets en smartphones. Tussen de inkoop van nieuwe apparaten en het inleveren van oude apparaten zit een hele keten aan stappen en zijn veel mensen betrokken. Veel van deze mensen zijn nog niet bezig met circulair gebruik. Ook gebruikers niet. In de praktijk lukt het daarom nog lang niet altijd om daadwerkelijk te komen tot hergebruik of een lange levensduur.
- Data
Welke rol data speelt als onbekende CO2-vervuiler en hoe bewust zijn mensen hiervan. Op welke manier kan de werknemer positief bijdragen. Hoe kunnen we hierin ook de gebruikersreis van de werknemers verbeteren.
- Inzicht & opleiding
Hoe kunnen zij met behulp van groene skills leren duurzaam e-mailen. Hiermee wordt niet alleen de databerg verkleind maar duurzaam (efficiënter en effectiever) e-mailen draagt ook bij aan de digitale fitheid van ambtenaren. Want wie wil er nu gegijzeld worden door te veel e-mail? Het geeft stress en leidt tot vertragende communicatie tussen overheid en de samenleving.
